“โคมตุงล้านนา” โคมไฟแขวนที่ได้รับการอนุรักษ์และถ่ายทอดวิธีการผลิตสืบต่อกันมานานกว่า 100 ปีของชาวบ้าน หมู่ 3 บ้านดอนจั่น หรือ “บ้านสันทราย”ได้ชื่อว่าเป็นแหล่งผลิตโคมตุงล้านนาที่มีชื่อเสียงมากที่สุดในจังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งปัจจุบันกลายเป็นสินค้าเศรษฐกิจที่สร้างรายได้ให้กับชาวบ้านกลุ่มโคมตุงล้านนา ได้อย่างเป็นกอบเป็นกำ

จากการลงพื้นที่ของทีมงานนิตยสาร SMEsชี้ช่องรวย โดยผ่านการประสานงานของกรมประชาสัมพันธ์ ทำให้ทราบว่า ในคืนวันลอยกระทงของทุกปีนั้น เป็นที่รู้กันดีว่าชาวจังหวัดเชียงใหม่ จะพร้อมใจกันประดับโคมไฟล้านนา พร้อมกับจุดไฟให้เกิดแสงสว่างทั้งเมือง เพื่อทำการสักการะต่อองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า เรียกว่า “ประเพณียี่เป็ง” ซึ่งชาวบ้านและนักท่องเที่ยวต่างจะพากันมาสั่งซื้อโคมไฟจากบ้านดอนจั่น ทั้งสิ้น

คุณพจน์ สิงหราช ประธานกลุ่มโคมตุงล้านนาบ้านดอนจั่น เล่าว่า กลุ่มผลิตโคมตุงล้านนาแห่งนี้ ปัจจุบันมีสมาชิกประมาณ 200 คน นับเป็นแหล่งผลิตโคมตุงล้านนาที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ซึ่งอายุของผู้ทำโคมก็มีตั้งแต่คนหนุ่มสาววัย 16 ปี ไปจนถึงผู้เฒ่าผู้แก่วัย 80 ปี ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา แนวคิดการผลิตโคมตุงล้านนาของบ้านดอนจั่น มีการพัฒนาดีไซน์ต่อเนื่องมากกว่า 50 รูปแบบ เพื่อให้ผู้บริโภคเกิดความต้องการซื้อ

อาทิ โคมจีบ ทำจากกระดาษว่าวหลากสี พับย่นจนเป็นรูปทรงกระบอก ใช้ประดับตกแต่งในงานบุญต่างๆ เช่น ต้นผ้าป่า ประดับเจดีย์ทราย และประดับในวันยี่เป็ง โคมผัด โคมหมุนได้รูปทรงกระบอก โดยรอบของโคมจะติดรูปภาพพุทธประวัติ โคมเงี้ยว ดีไซน์มาจากชาวไทยใหญ่ โคมมีลักษณะหักมุมเป็นเหลี่ยมคล้ายเพชร ซึ่งเป็นสินค้าที่ผู้ซื้อนิยมซื้อกันเป็นอย่างมาก โคมญี่ปุ่น สามารถพับเก็บได้ พกพา เคลื่อนย้ายได้สะดวก ซึ่งมีให้เลือกหลายรูปทรง โคมแอว เป็นโคมที่ต้องทำต่อกันเป็นชั้นๆ ประมาณ 2-5 ลูก เรียกอีกอย่างว่า “โคมธรรมจักร”

สำหรับราคาจำหน่ายนั้น จะขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น รูปแบบ ขนาด และวัสดุที่เลือกใช้ เช่น โคมจีบ ราคาจะมีตั้งแต่ 20 บาทขึ้นไป แต่หากเป็นโคมญี่ปุ่นที่ผลิตจากผ้า ราคาจะมีตั้งแต่ 80-500 บาท ส่วนโคมเงี้ยว ราคาตั้งแต่ 1,000-6,000 บาท และโคมผัด ราคา 3,000 บาทขึ้นไป เป็นต้น

ส่วนระยะเวลาการผลิตนั้น จะขึ้นอยู่กับรูปแบบของโคมเช่นกัน เช่น โคมญี่ปุ่นขนาดกลาง ชาวบ้านสามารถทำได้ถึง 6,000 ลูก ในเวลา 15 วัน แต่ถ้าเป็นโคมเงี้ยวจะใช้ความประณีตในการผลิตสูง ระยะเวลาจะอยู่ที่สัปดาห์ละ 1 ชิ้นต่อคน จึงทำให้โคมเงี้ยวขายแพงกว่าโคมประเภทอื่นๆ

“จุดเด่นของโคมตุงล้านนา ซึ่งนอกจากจะใช้ประดับให้แสงสว่างที่สวยงามในคืนวันยี่เป็งแล้ว ก็ยังเหมาะแก่การนำไปใช้เป็นสินค้าตกแต่งบ้าน หรือเป็นของขวัญแทนใจผู้ให้ หรือใช้ประดับในการจัดงานเทศกาลต่างๆ เช่น งานแต่งงาน งานวันเกิด งานเลี้ยงประจำปี และใช้เป็นสิ่งเสริมสร้างความเป็นสิริมงคลให้กับชีวิตตามความเชื่อของคนโบราณ” ประธานกลุ่มโคมตุงล้านนา บ้านดอนจั่น กล่าวทิ้งท้าย

ผู้สนใจสามารถสั่งซื้อสินค้า หรือ เรียนวิธีการทำโคมตุงล้านนา ได้ที่โทร. 0-5385-0037

ดูรูปเพิ่มเติม

อัลบั้มภาพ “โคมตุงล้านนา” ดีไซน์ 100 ปี เศรษฐกิจวันเพ็ญของ “บ้านดอนจั่น” ภาพที่ 2 / 5

“โคมตุงล้านนา” ดีไซน์ 100 ปี เศรษฐกิจวันเพ็ญของ “บ้านดอนจั่น”